Van tuinhistorische verkenning tot ontwerp van de buitenruimte

Historie

Het sanatorium is ontworpen door de Groningse architect Egbert Reitsma en werd in 1935 geopend. De tuin werd in 1948 aangelegd. Het gebouw verloor in de jaren ‘80 van de vorige eeuw haar functie als sanatorium en huisvestte een tijdlang een bedrijf. Nu is het verbouwd tot appartementen. Dit vroeg niet alleen om ingrepen in het gebouw, maar ook om ingrepen in de tuin.

Tuinhistorische verkenning en Modellenstudie

Zowel het gebouw als de tuin zijn een rijksmonument. De eerder door LAOS opgestelde Tuinhistorische verkenning (2018) en Modellenstudie (2019) waren de basis voor het ontwerp. De Tuinhistorische verkenning beval aan rekening te houden met de ensemblewaarde van de tuin en de bebouwing, de compositie van de tuin te handhaven of te versterken, de omsloten binnentuinen een onderdeel te laten zijn van de architectonische compositie en een beheerplan voor groen en verharding op te stellen.

Voor de modellenstudie zijn samen met Libau, de gemeente Tynaarlo, Codex architectuurstudio, Monumenten Advies Bureau, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en ArchTime Bureau voor architectuurhistorie en bouwhistorie modellen opgesteld, geïnspireerd op het oorspronkelijke formele plan uit 1935 (nooit zo aangelegd) of op de oorspronkelijke landschappelijke aanleg uit 1948. Aan de hand hiervan is besloten in hoofdopzet zoveel mogelijk inspiratie te halen uit het tuinontwerp uit 1948.

Overgang in trappen

De ingrepen die gedaan zijn in de buitenruimte, bestaan uit drie onderdelen. Het nieuwe programma in de buitenruimte nabij het gebouw is op een historisch verantwoorde manier ingepast. Daarnaast zijn de binnentuinen ingericht. Tenslotte is het bestaande groen gewaardeerd en zijn hierin ingrepen ter behoud en vernieuwing gedaan. Dit onderdeel en het beheerplan is samen met Stedelijk Groen opgepakt. Rond het gebouw liggen de landschappelijke tuin en het parkbos. Tussen dit landschappelijke deel en het gebouw bevinden zich een landschappelijke en een architectonische overgangszone. Deze getrapte overgang van het gebouw naar het landschap is opnieuw goed zichtbaar gemaakt. De elementen die hieraan oorspronkelijk bijdroegen zoals doorlopende hagen, paden en heesterblokken langs de paden zijn opnieuw geïntroduceerd.

Binnentuinen

Het ruimtelijk concept van de binnentuinen is gebaseerd op de voor het gebouw kenmerkende glas-in-loodraamcompositie aan de achterzijde. Dit om de relatie met het gebouw te benadrukken. De randen van de binnentuinen zijn gedefinieerd met een rondgang. Binnenin ligt het glas-in-lood dat zorgt voor een opdeling van vakken met vaste planten en toegevoegde massa in de vorm van bomen, struiken en zitelementen. Elke binnentuin heeft een eigen vormgeving gebaseerd op de lokale context en aanwezige kwaliteiten.