'Peil volgt functie’ wordt ‘bodemgebruik volgt peil'
Ten behoeve van de NOVI werken Rijk en regio in de Omgevingsagenda Noord samen aan integrale langetermijnopgaven voor de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe. In ‘werkplaatsen’ maakten ze afspraken om de opgaven en samenwerking verder te brengen. LAOS en Bureau PAU organiseerden en begeleidden de Werkplaats Veenweide, onderdeel van de werkplaatsen ‘Landelijk gebied en Klimaat’.
- Ontwerpend onderzoek
- Beleidsplannen
- Klimaat
- Ontwerpend onderzoek
Ontwerpend onderzoek
In de Werkplaats Veenweide vonden vier werksessies plaats. Deelnemers waren vertegenwoordigers van het Rijk (ministeries Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)), de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), de provincies Fryslân, Drenthe en Groningen, meerdere gemeenten in het noordelijke veenweidegebied en de betrokken waterschappen. Door middel van ontwerpend onderzoek verdiepten de deelnemers de totale gebiedsopgaven voor de veenweidegebieden in samenhang met elkaar. Daarbij leerden ze van de aanpak van het Fries Veenweideprogramma ten behoeve van andere gebiedsprocessen. De werkplaats leidde tot eigenaarschap bij en betrokkenheid van de ambtelijke stakeholders.
Handelingsperspectief tot 2050
Aan de hand van thema’s als water, natuur, landbouw en overige (infrastructuur, cultuurhistorie, recreatie, wonen, toerisme etc.) werden de opgaven gedefinieerd. Denk hierbij aan de hoge CO2-uitstoot door veenoxidatie en de daarmee gepaard gaande bodemdaling, aan de koppeling van biodiversiteit aan stikstof, landbouw en achteruitgang van het bodemleven en aan het voorkomen van hittestress. Ook werd inzichtelijk gemaakt dat het vernatten van het veen niet alleen bijdraagt aan het verminderen van de CO2-uitstoot maar ook de verzilting in de kleigebieden tegengaat. Het resultaat van de Werkplaats is een mogelijk handelingsperspectief tot 2050 inclusief een agenda met concrete acties.
Bodemgebruik volgt peil
Omdat we in de toekomst met de grote onzekerheden van de klimaatverandering te maken krijgen, hebben we een robuust en veerkrachtig noordelijk watersysteem nodig. Een systeem dat kan meebewegen met de natuurlijke processen en de daarbij behorende fluctuatie van het grondwaterpeil. Een systeem dat maar beperkt en verantwoord afhankelijk is van IJsselmeerwater. Het nu geldende adagium ‘peil volgt functie’ verandert in ‘bodemgebruik volgt peil’.
Condities voor een robuuste veengordel
De uitkomsten van de werksessies hebben geleid tot een conditiekaart voor de noordelijke veengordel. Het veenweidegebied blijft in een nieuwe vorm bestaan door acceptatie van en aanpassing aan het nieuwe, hogere peil. In de diepe veenpolders en andere zeer lage gebieden slaan we in natte tijden water op ten behoeve van de landbouw in bijvoorbeeld de kleigebieden in droge tijden. Door het opzetten van het peil tot boven het veenpakket, stopt de veenoxidatie en dus de uitstoot van CO2. Door de hogere peilen kunnen rietlanden, broek- en ooibossen ontstaan die CO2 vastleggen. Mogelijk draagt op lange termijn zelfs de groei van veen hier ook weer aan bij. Het veenlandschap zal veranderen maar blijft ontegenzeggelijk streekeigen, omdat het onderdeel is van het grote landschappelijk systeem.
‘Bij LAOS hebben we de kennis en kunde in huis om onze leefomgeving voor te bereiden op het veranderende klimaat, waarbij we altijd uitgaan van water en bodem.’
Bekijk ook
-
![]()
Integrale klimaatlandschappen Zeeland en Friesland
Ontwerpend onderzoek naar integrale ruimtelijke transities als antwoord op klimaatopgaven
Deze website maakt gebruik van cookies voor een optimale gebruikersbeleving. Lees onze cookieverklaring