Van zorgen naar zekerheid rond zoet en zout
In opdracht van het Waterschap Noorderzijlvest en de provincie Groningen werkte LAOS mee aan een nieuw perspectief voor natuur en landbouw in het Lauwersmeergebied. De belangrijkste conclusie is dat het herstel van een natuurlijke overgang tussen zoet en zout water mogelijk lijkt te waarbij de landbouw ook goed kan functioneren.
- Ontwerpend onderzoek
- Beleidsplannen
- Klimaat
- Landschap
Zout en zoet water
De Kaderrichtlijn Water (KRW), wettelijke opgaven vanuit Natura 2000 en ambities van het Programma Aanpak Grote Wateren stellen doelen voor verhoging van het zoutgehalte in het Lauwersmeer. Twee urgente belangen leken onverenigbaar: herstel van de natuurlijke overgang tussen zoet- en zoutwater ter bevordering van vismigratie aan de ene kant en permanente zoetwaterbeschikbaarheid ten behoeve van akkerbouw aan de andere kant. Natuur versus landbouw; die tweespalt bleek voor een belangrijk deel te worden gevoed door gebrek aan kennis. Het waterschap Noorderzijlvest en de provincie Groningen brachten de belangrijkste gebiedspartijen bij elkaar in het gebiedsproces KRW Lauwersmeer om samen knelpunten en kansen te verkennen. Halverwege dit proces schoof LAOS bij de zoektocht aan. Haar doel was het perspectief schetsend aan te scherpen en in beeld te brengen.
De opgave
Op dit moment zijn de R.J. Cleveringsluizen en de dijk een relatief harde overgang tussen zoet en zout water. Dat is ongunstig voor vissen en daarmee de natuurkwaliteit van de Waddenzee en het Lauwersmeer. Daarvoor is meer dynamiek in het systeem wenselijk. Voor de landbouw daarentegen is de beschikbaarheid van zoet water zeer belangrijk. Gezamenlijk zijn er perspectieven voor de korte én voor de lange termijn opgesteld. Centraal stond de vraag: hoe kunnen we natuurdoelen realiseren, terwijl er ook wordt gewerkt aan toekomstzekerheid voor de landbouw. Op korte termijn zijn de resultaten van de werkgroep van belang voor de besluitvorming rondom de KRW. Het perspectief voor de lange termijn is van belang voor het onderzoek naar het waterbeheer van het Lauwersmeer en de ontwikkeling van een brede kustzone.
Meetnet zoutgehalte
In het korte termijnperspectief zitten meerdere voorstellen. Een van de voorstellen is het opzetten van een uitgebreider en toegankelijk meetsysteem van zoutgehalte in en om het meer. Met een verbeterd openbaar meetnet op en rond het water kan iedereen straks ieder moment van de dag actuele gegevens rondom het zoutgehalte bekijken. Hiermee kan ook beter onderzocht worden hoe het zoute water zich gedraagt en waar het vandaan komt. Op basis van de actuele metingen kan het waterschap meteen ingrijpen, mocht dat nodig zijn. Denk aan de bediening van de sluizen. Dit geeft beide partijen veel comfort.
Vismigratie
Een andere uitkomst van de gesprekken is dat het visvriendelijk spuien met de R.J. Cleveringsluizen – binnen de kaders van de KRW – sterk verbeterd kan worden. Vissoorten zoals de paling en de rivierprik trekken via de sluizen van de Waddenzee naar de Drentse beken en weer terug. Voor deze soorten is het cruciaal zo visvriendelijk mogelijk te spuien. Een belangrijke verbetering kan worden gevonden in een verruimd spuivenster. Dit geeft vissen meer gelegenheid om in en uit te zwemmen.
Landbouw
Uitgangspunt voor natuurherstel is een geleidelijke overgang van zout naar zoet. De zuidkant – waar het landbouwbelang aan de orde is – moet ook in het belang van de natuur zoet zijn vanwege de aansluiting op de binnenwateren in het achterland. Op de lange termijn zorgen waterbuffers in lagere delen in en rondom het Lauwersmeergebied voor voldoende tegendruk tegen peilfluctuaties in het Lauwersmeer en zo voor behoud van de zoetwaterlens. In de tussentijd moeten (nader te ontwikkelen) maatregelen op lokaal en bedrijfsniveau voorzien in permanente zoetwaterbeschikbaarheid en het op afstand houden van zout.
De gesprekken tussen vertegenwoordigers van landbouw en natuur met het rapport als resultaat dragen bij aan rust in het gebied
Bekijk ook
-
![]()
Kracht van het Noorden
Bodem en water bepalen hoe de regio er over 100 jaar uitziet -
![]()
Landschapsvisie Hunzedal
Landschapsvisie brengt Hunze in beweging
Deze website maakt gebruik van cookies voor een optimale gebruikersbeleving. Lees onze cookieverklaring