Ontwikkelingsmodellen voor de polders Oosterland en Lappenvoort als schakel in het Natuurnetwerk Nederland

Polders Oosterland en Lappenvoort

2019-heden

Onder de rook van de stad Groningen mondt de rivier de Drentsche Aa uit in het Paterswoldsemeer. Dit landschap wordt gekenmerkt door een open beekdal met graslanden geflankeerd door hoge beboste zandruggen. Op de grens van de provincies Groningen en Drenthe liggen de polders Oosterland en Lappenvoort die samen zo’n open beekdal vormen. Hier ligt een opgave voor natuurontwikkeling binnen het Natuurnetwerk Nederland (NNN), beekherstel, noodwaterberging en landschapsontwikkeling voor het Nationaal Landschap Drentsche Aa.

Typologie

Landschapsplannen
Beleidsplannen

Thema

Biodiversiteit
Klimaat

Service

Ontwerpend onderzoek

Meerdere opgaven

Hoofdopgave was de polders Oosterland en Lappenvoort zo in te richten en beheren dat er een goed functionerende schakel in het Natuurnetwerk Nederland (NNN) ontstaat. Het gebied ligt vanuit ecologisch oogpunt op een cruciale plek, namelijk daar waar twee omvangrijke robuuste natuur- en watersystemen, allebei behorend tot het NNN, elkaar raken: aan de ene kant de laagveengordel van Leekstermeer en Paterswoldsemeer naar Besloten Venen, Zuidlaardermeergebied, ’t Roegwold en Schildmeer en aan de andere kant het beekdal van de Drentsche Aa. Het poldergebied wordt daarnaast ingezet voor andere opgaven, namelijk behoud van noodwaterbergingscapaciteit, reductie van CO₂-emissie en - voortvloeiend uit de Landschapsvisie Drentsche Aa 2.0 uit 2016 - behoud en versterking van landschap, cultuurhistorie en beleving. Prolander verzorgde voor beide provincies de grondverwerving en inrichting van het gebied en schakelde LAOS in voor de ondersteunende ontwerpwerkzaamheden.

Verschillende belangen

Verschillende beleidsstukken stellen tegenstrijdige kaders aan dit gebied. De oorspronkelijk beoogde natuurdoelen (o.a. vochtig hooiland) zijn niet te verenigen met de limieten voor de waterpeilen die horen bij de noodbergingsopgave. Haalbare en waardevolle natuur zoals broekbos is in strijd met het landschappelijke beeld van een open beekdal. Samen met alle gebiedspartijen is in meerdere schetsateliers verkend wat de wettelijke opgaven, wensen en (on)mogelijkheden voor de polders zijn. Een van die schetsateliers had specifiek betrekking op recreatieve beleving. Tijdens een goed bezochte gebiedsexcursie lieten belangstellenden zich informeren over de verschillende thema’s die in dit project bij elkaar komen.

Afwegingskader

Vanuit een landschapsanalyse, SWOT-analyse en een stakeholderanalyse is een aantal varianten opgesteld voor de ontwikkeling van de polders. Deze zijn vervolgens uitgewerkt naar een structuurontwerp en op een toegankelijke wijze verbeeld. Door een afwegingskader op te stellen voor de modellen ontstond een werkbaar instrument voor de bestuurders van de betrokken overheden.